Hayata Dair

Adalet Kavramı-islam’da insan hakkı (2’nci bölüm)

Adalet Kavramı-islam’da insan hakkı (2’nci bölüm) … “’Hukuk Devleti’ adını verdiğimiz ‘Adalet Devleti’ düzeninin sağlanabilmesi için, “adl” ve “kıst”ı bilen yöneticilere ihtiyaç vardır…” ayrıntılar hayaldefterim de…
Prof. Dr. Hüseyin Hatemi

Adalet Kavramı-islam’da insan hakkı (2’nci bölüm)

“Savaş esîresi” ile; onun rızası olmaksızın evlenilemez, sadece, “mehr” (sadak) taahhüdüne gerek olmaz. Bunun sebebi de şudur: Savaş esirinin bakımı esasen koruyucu aile reisine düşmektedir. Böyle olunca da evlendikten sonra boşasa bile, esasen mehr taahhüdüne gerek yoktur, bakım yükümü devam etmektedir. İşte “esîre” ile “hürr” kadın nikâhı arasındaki fark bundan ibarettir (Nisa, 4/25). Başkalarının gözetiminde bulunan kadın savaş tutsakları nasıl nikâh edilirse, kendi gözetimindeki kadın da ancak nikâh edilir.

Eşitlik adaleti alanının istisnası yoktur. İstihkak ve liyakat adaleti alanı ise, “kıst” alanıdır. Kıstsız adl, doğru yoldan “udûl” (sapma) anlamını verir. Adlsiz kıst da doğrudan doğruya zulümdür. Bu sebeple; istihkak ve liyakat adaletine riayet edene “mukst”, bu adalete riayet etmeyip zalim olana “kaasıt” denir. (Cinn, 72/14-15 ve Maide 5/42, Hucurât 49/9, Mumtahine 60/8’e bakınız. Yine bkz: Kureşî, Kaamus-i. Kuran, “Kıst” maddesi). Kıst; eşitlik adaletinden sonra gelen “oran adaletfdir. “Mîzan” gerektirir (Rahman, 55/9; Hadid 57/ 25; Hûd 11/85; Enam 6/152). İnsanlar arasında sadece “adl” boyutu ile hükmetmek yetmez, “kıst” ile de hükmetmesini bilmek gerekir (Maide, 5/42; Nisa 4/58).

Şu halde; bugün “Hukuk Devleti” adını verdiğimiz “Adalet Devleti” düzeninin sağlanabilmesi için, “adl” ve “kıst”ı bilen yöneticilere ihtiyaç vardır. “Adl”i bilmek kolaydır, “kıst”i bilmek Ise, “ulemd-i kaaimen bil-kat” bilgisine ihtiyaç gösterir.

Daha Fazla Göster
Başa dön tuşu