“Hukuk Devleti”nin Şartları-islam’da insan hakkı (2’nci bölüm) … “Yoksa sadece håkim (kaazi)lerde değil! Bu da seçilme şartları bakımından Adalet Devleti’nin güvencesidir.” ayrıntılar hayaldefterim de…
Prof. Dr. Hüseyin Hatemi
“Hukuk Devleti”nin Şartları-islam’da insan hakkı (2’nci bölüm)
İslâm Devletinde keyfiliğe, Polis Devletine, oportünizme yer yoktur. Anayasal ilkeler, katı ve değişmez ilkelerdir. Bu da insan hakkı ve adalet düzeninin güvencesidir.
İkinci olarak; bütün yöneticilerde ve kamu gücünü kullanma yetkisi verilenlerde “adl” ve “kıst” bilgisi (Fıkh) ve ayrıca ahlâkî vasıflar (adalet) aranır. Yoksa sadece håkim (kaazi)lerde değil! Bu da seçilme şartları bakımından Adalet Devleti’nin güvencesidir. “Emanetler ehline tevdi edilmelidir”.
Üçüncü olarak; “velâyet-i emr”, yöneticilik yetkileri; “ümmet”in tevdi’i ile, biati ile elde edilir. Mutlak egemenlik (mülk) Allah’tandır. “Mülk”, anayasalilkeleri koyma yetkisini de kapsadığı, “ümmet”e ise bu ilkeleri değiştirme yetkisi verilmediği için, “ümmet”in yetkisi dahî “mülk” değildir. Sadece “yönetim”, “tanzimî tasarruf” ve “yargı”yı kapsar.
Bütün bu yetkiler de yine anayasal ilkeler çerçevesinde kullanılabilir. Yönetimin bütününden sorumlu olan “ul-ül-emr”de de kazâ yetkisinin şartlarının bulunması aranır. Ancak bundan sonra ve bu şart ile yargı gücünün “ul-ül-emr” eli ile örgütlenmesi kabul edilebilir, “Velayet-i ahd” usûlü ve hîle-i şer’iyye ile bu usûlün bir hanedanı iktidara getirmeye araç oluşu; Adalet Devletinin şekli güvencelerinin ihlâli anlamındadır.
Âdem’in vârisi ve Nebî ve Resuller’in sonuncusu; Kâinat’ın övüncü olan Resûl-i Ekrem (S.A.V.); bütün bu ilkeleri en güzel biçimde tebliğ etmiştir. Merhum Ferid Kam’ın söylediği gibi: Bir mislini getirmiş olsaydı kilk-i kudret/ Beytul-kasîd olurdun manzume-i cihanda/Mısra’ısın ki sun’un berceste tâ ezelden/Ferdiyyetinle kaldım Diuân-i künfekânda.
Resûl-i Ekrem’de (S.A.V.) bizim için en güzel örnek vardır. Ona uyan kurtulur, Ona uymayanın Hesab Günündeki nedamet çığlığı: “Ne olurdu ben de Resul ile yoldaş olsaydım, onu izleseydim!” olur (Furkan, 25/27).
İnsan hakkı, adalet ve Adalet Devletinin eksiksiz öğretisi de onun mübarek dudakları arasından tebliğ edilmiştir. Bunu bilelim ve bu bilinci yitirmeyelim.
